Tahsin Tiryaki: “NİHAT ERİM”

İsmail Nihat Erim (1912; Kandıra, Kocaeli - 19 Temmuz 1980, İstanbul), 1971-1972 yıllarında başbakanlık yapmış Türk siyasetçi.

1912 yılında Kocaeli'nin Kandıra ilçesinde doğdu. Galatasaray Lisesini, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Paris Hukuk Fakültesinde doktora yaptı. 1939 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine kamu hukuku doçentliğine atandı; 1941 yılında profesör oldu.

Nihat Erim, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki kamu hukuku derslerine ek olarak Siyasal Bilgiler Okulunda devletler hukuku dersleri verdi. 1959-1961 yılları arasında BM Uluslararası Hukuk Komisyonu üyesi olarak görev aldı.

Siyasi kariyeri

1943-1950 yılları arasında CHP milletvekili olarak TBMM'de bulundu; 2. Saka Hükümeti'nde Bayındırlık Bakanlığı, Günaltay Hükümeti'nde başbakan yardımcılığı yaptı. CHP muhalefete geçtikten sonra partinin yayın organı Ulus'un başyazarlığını üstlendi. Bu gazetenin 1953 yılında kapanması üzerine 1955 yılına kadar Yeni Ulus ve Halkçı gazetelerini çıkardı. Başbakan Adnan Menderes'in isteği üzerine Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasının hazırlanmasında görev aldı. 1961 yılında CHP milletvekili olarak yeniden TBMM'ye döndü. CHP içinde İsmet İnönü'nün başlattığı Ortanın Solu hareketine katıldı, daha sonra CHP'den ayrılarak Cumhuriyetçi Güven Partisini kuran Prof. Dr. Turhan Feyzioğlu'yla birlikte muhalefet etti.

Başbakanlık dönemi

12 Mart 1971 Muhtırası'nın ardından CHP'den ayrılması koşuluyla hükûmeti kurmakla görevlendirildi. 26 Mart 1971 tarihinde kurduğu askeri cunta hükûmeti 3 Aralık 1971 tarihinde istifa etti. Yeniden hükûmeti kurmakla görevlendirildi; kurduğu 34. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti 22 Mayıs 1972 tarihine kadar işbaşında kaldı. 1961 Anayasası'nın Türkiye'ye ''lüks'' olduğunu ifade etmiş ve 12 Mart Muhtırası'nı verenlerin direktifi doğrultusunda Anayasa'da bulunan 40 maddede değişiklikler yaptırmıştır. 1977 yılına kadar Cumhuriyet Senatosunda kontenjan senatörü olarak görev yaptı.

Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın idam edilmesine kadar varacak Balyoz Harekâtı olarak bilinen uygulamaları başlatması nedeniyle Balyoz lakabıyla anılır. "Gerekirse demokrasilerin üstüne şal örtmeli" sözü nedeniyle de Aziz Nesin tarafından kendisine Şalcı Nihat denmiştir.

Kıbrıs Harekâtı

Kıbrıs'la ilgili anı ve gözlemlerini Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs adıyla 1975 yılında kitaplaştırdı.

Nihat Erim suikastı

19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Dragos'taki evinin yakınında Mahir Çayan ve arkadaşlarının intikamının alınması adına Dev-Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucu hayatını kaybetti. Mezarı Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır.