Özgür Akıl: “Alevlerin Arasındaki Kahramanlar: İtfaiyeciliğin Dününden Bugününe”

Yangınlarla mücadele, insanlık tarihi kadar eski bir ihtiyaç. Osmanlı döneminde Tulumbacılar Ocağı ile başlayan bu zorlu görev, Cumhuriyetin ilanıyla birlikte modern belediye hizmeti olarak kurumsallaşmıştır. 25 Eylül 1923’te itfaiye teşkilatının belediyelere devredilmesiyle, Türkiye’de itfaiyecilik modern bir boyut kazanmış, bugüne kadar sayısız hayat kurtarılmış ve büyük kahramanlıklar sergilenmiştir.

Dünyada İtfaiyecilik: Teknoloji ve Kahramanlık

Dünyada itfaiyecilik, sadece yangınlara müdahale eden bir meslek olmaktan çıkmış, teknolojinin gelişmesiyle daha kapsamlı bir hale gelmiştir. Bugün itfaiyeciler, yangın söndürme dışında doğal afetler, trafik kazaları, kurtarma operasyonları ve çeşitli acil durumlara da müdahale eden çok yönlü uzmanlar haline gelmiştir. Örneğin, ABD'de itfaiyeciler, Arizona eyaletinde çıkan büyük yangında hayatlarını hiçe sayarak yangının yayılmasını engellemek için mücadele etmiş ve sonunda 19 itfaiyeci hayatını kaybetmiştir. Bu kahramanlık hikâyesi, "Only The Brave" filmine konu olmuş, dünya genelinde itfaiyeciliğin ne denli kutsal bir meslek olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiştir.

Türkiye’de İtfaiyecilik: Güçlü Gelenek, Büyük Sorumluluk

Türkiye’de itfaiyecilik, Osmanlı döneminde kurulan Tulumbacılar Ocağı ile başlamış, zamanla profesyonelleşerek modern belediye hizmeti haline gelmiştir. Bugün, itfaiyeciler sadece yangın söndürmekle kalmaz; deprem, sel, trafik kazaları gibi her türlü felakette ilk müdahale eden ekipler arasında yer alır. Özellikle büyükşehir belediyeleri, modern ekipmanlar ve eğitimli personellerle itfaiye teşkilatlarını güçlendirmiştir. Ancak, Türkiye genelinde itfaiyeciler, hâlâ bir meslek sınıfı olarak tanınmamakta, bu da özlük hakları ve yıpranma payları gibi önemli sorunlara yol açmaktadır.

Gaziantep'te İtfaiyecilik: Başarılar ve Zorluklar

Gaziantep’te itfaiye teşkilatı, şehrin hızla büyüyen sanayisi ve nüfusuna paralel olarak modernleşmiştir. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, itfaiye teşkilatına gerekli teknolojik ekipmanları sağlamış ve su altı arama kurtarma ekibini de bünyesine katmıştır. Ancak yetersiz personel, ağır çalışma koşulları ve meslek yasasının eksikliği, itfaiyecilerin karşılaştığı en büyük sorunlardan biridir. Gelişmiş ülkelerde 1000 ila 1500 kişiye bir itfaiyeci düşerken, Gaziantep’te bu oran hâlâ istenilen seviyeye ulaşmamıştır. İtfaiyecilik, belediyelere ekonomik gelir sağlamadığı için birçok şehirde gereken önemi görmemekte, itfaiyeciler hâlâ hak ettikleri değeri tam anlamıyla bulamamaktadır.

İtfaiyecilik Meslek Sınıfı Olmalı

Bugün 30’a yakın fakültede itfaiyecilik eğitimi verilmesine rağmen, itfaiyecilik hâlâ “meslek sınıfı” olarak tanımlanmamaktadır. Bu da itfaiyecilerin özlük haklarını, yıpranma paylarını ve meslek hastalıkları tanımını doğrudan etkilemektedir. Oysa ki, itfaiyecilik ayrı bir “İtfaiye Hizmetleri Sınıfı” olarak tanınsa, itfaiyeciler de diğer kamu görevlileri gibi özlük haklarından faydalanabilecek, meslek hastalıkları kapsamında daha iyi korunabilecektir. Bugün itfaiyecilerin yangın esnasında geçirdiği süre kadar yıpranma hakkı bulunmakta, ancak bu süre, yangın dışındaki görevlerde geçirdiği süreyi kapsamamaktadır. Bu durum, mesleğin ağır ve zorlu doğasıyla örtüşmemektedir.

İtfaiyecilerimizin Yanında Olalım

İtfaiyecilik, insan hayatını ve değerlerini koruma amacı güden kutsal bir meslektir. Giysilerinden ekipmanlarına kadar standartları dünya çapında olan bu kahramanlar, yangınlara ve afetlere müdahale ederken fiziksel ve psikolojik olarak büyük zorluklarla mücadele etmektedirler. Moralleri yüksek tutan tek şey ise halkın onlara gösterdiği sevgidir. Gaziantep’te ve Türkiye genelinde itfaiyeciler, görevlerini büyük bir azim ve fedakârlıkla sürdürmektedirler.

Bu İtfaiye Haftası’nda, canını tehlikeye atarak hayat kurtaran tüm itfaiyecilerimize minnet duymalı, onların yanında olduğumuzu hissettirmeliyiz. Meslek yasasının bir an önce çıkarılması ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi için adımlar atılması büyük bir gerekliliktir. İtfaiyeciler sadece yangın söndürmez, aynı zamanda umut ve hayat kurtarırlar. Bu yüzden itfaiyecilerimizin hak ettikleri değeri görmeleri, hepimizin sorumluluğudur.

İtfaiye Haftası kutlu olsun!

ÖZGÜR AKIL / Sosyolog - Ekonomist - Kent Bilimci - STK Uzmanı - Milli Hakem.