M. Erhan Durukan: “VEDAT TÜRKALİ”

Vedat Türkali,  29 Ağustos 2016’da Yalova’da vefat etti. Türk roman ve senaryo yazarı, şairdir.

Vedat Türkali, 13 Mayıs 1919’da Samsun’da doğdu. Asıl adı Abdülkadir Demirkan'dır. Daha sonra mahkeme kararıyla Pirhasan soyadını almıştır. Samsun Lisesi'nde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk dili ve edebiyatı bölümünden mezun oldu. Aynı yıl eşi Merih Pirhasan'la evlendi.

Kariyeri

Üniversite mezuniyetinin ardından Maltepe Askerî Lisesi ve Kuleli Askerî Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951 yılında siyasî düşünceleri nedeniyle görevine son verildi ve tutuklandı. 9 yıl ceza aldı, 7 yıl sonunda şartlı tahliyeden faydalanarak serbest kaldı. Gar Yayınları'nı Rıfat Ilgaz ile kurduktan sonra, 1960'ta Dolandırıcılar Şahı filmi ile senaristliğe başladı. Senaristliğine devam eden Türkali, 1965'te yönetmenliği denemiştir.

Bir Gün Tek Başına ve Mavi Karanlık gibi romanları Türk edebiyatının en büyük eserleri arasına girmiştir. Bu romanlarını Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm başlıklı romanları takip etti.

Vedat Türkali, Mihri Belli'nin yakın arkadaşı, Atıf Yılmaz'ın da hem arkadaşı, hem de kayınpederidir. Türkiye Komünist Partisi'nin ilk üyelerindendir. 2002 seçimlerinde Demokratik Halk Partisi'nden aday olarak aktif siyasete atılmıştır.

(Vedat Türkali'nin eşi Merih Pirhasan ile birlikte bulunduğu Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri, İstanbul.)

Vedat Türkali, oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan'ın babası; Deniz Türkali'nin kızı şarkıcı Zeynep Casalini'nin de dedesiydi. Türk edebiyatının usta isimlerinden olan Vedat Türkali, 29 Ağustos 2016'da Yalova'da tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında hayatını kaybetti. Naaşı Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

Ödülleri

1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Karanlıkta Uyananlar

1970, TRT Oyun Ödülü (Dallar Yeşil Olmalı)

1974, Milliyet Yayınları Roman Yarışması Birincilik Ödülü

1976, Orhan Kemal Roman Armağanı

2009: Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema – Sinema Onur Ödülü

2009: Altın Portakal Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü

2009 Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Onur Ödülü [4]

2016, Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü[5]

Başlıca eserleri

Bir Gün Tek Başına, roman, 1974, ISBN 978-6053140177

Eski Şiirler, Yeni Türküler, şiirler, 1979,

Üç Film Birden, senaryolar, 1979,

Mavi Karanlık, roman, 1983, ISBN 978-6053140191

Eski Filmler, senaryolar, 1984,

Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)

Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)

Tek Kişilik Ölüm, roman, 1989, ISBN 978-6053140207

Özgürlük İçin Kürt Yazıları (yazılar, 1996)

Güven (roman, 1999)

Komünist (anı, 2001)

Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)

Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)

Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)

Kayıp Romanlar (roman, 2004)

Yalancı Tanıklar Kahvesi (roman, 2009)

Bitti Bitti Bitmedi (roman, 2014)

Vedat Türkali üzerine yazılan kitaplar

Edebiyatta Siyaset: Vedat Türkali Örneği, Şebnem Cansun (2020)

Vedat Türkali and Third Cinema, Halil Şoreş Karakoç (2020)

Vedat Türkali: Hayatı ve Eserleri, Mehmet Emin Purçak (2021).