M. Erhan Durukan: “REFİK HALİT KARAY”

Refik Halit Karay, 15 Mart 1888’de İstanbul’da doğdu. Türk yazar.

Refik Halit Karay, Bolu Mudurnu'dan İstanbul'a göçen Karakayış ailesinden Maliye Başveznedarı Mehmed Halit Bey'in oğlu olarak 15 Mart 1888’de İstanbul’da doğdu. Galatasaray Sultanisi'nde ve Hukuk Mektebi'nde okudu. Maliye Nezareti'nde (Hazine ve Maliye Bakanlığı) memur olarak çalıştı.

Refik Halit Karay, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra gazetecilik ile uğraşmaya başladı, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde mütercimlik ve muhabirlik yaptı.

Yazıları yüzünden ilk önce Sinop'a, daha sonra Çorum, Ankara ve Bilecik'e sürgün olarak gönderildi. İstanbul'a dönünce bir süre Türkçe öğretmenliği yaptı. PTT (Posta ve Telgraf Teşkilatı) Genel Müdürlüğü'ne getirildi. Bu sırada Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na üye oldu ve İstiklal Savaşı aleyhine yazdığı yazılarından ötürü vatan hainliği suçuyla yüzellilikler listesine girerek Beyrut ve Halep'te sürgün hayatı yaşadı.

Mustafa Kemal Atatürk'e yazdığı şiir ve mektuplarla 150'likler listesindekilerin affedilmesinde çok büyük rol oynadı. Af kanunu ile 16 senelik sürgün hayatının ardından 1938 yılının temmuz ayında yurda döndü, daha önceden çıkardığı Aydede adlı mizah dergisini tekrar yayınladı. Türk Edebiyatı'nda ilk defa Anadolu'yu tanıtan eserleri ile ismini duyurmuş, yergi ve mizah türündeki yazıları ile de üne kavuşmuştur. Gözleme dayanan eserlerinde, tasvirler, portreler, benzetmeler kullanarak sade, akıcı dili ve güçlü tekniği ile 20. yüzyıl romancıları arasında seçkin bir yere sahip olmuştur. İstanbul'u bütün renk ve çizgileriyle yansıtarak Türkçeyi ustalıkla kullanan Refik Halit, Türk edebiyatına birçok eser kazandırmıştır.

Refik Halit Karay, 18 Temmuz 1965’te İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.

ESERLERİ:

Roman

İstanbul'un Bir Yüzü (1920), Ay Peşinde (1922),Yezidin Kızı (1939),Çete (1940)

Sürgün (1941), Anahtar (1949), Bu Bizim Hayatımız (1950), Nilgün (1950-1952)

Yeraltında Dünya Var (1953),Dişi Örümcek (1953),Bugünün Saraylısı (1954), İki Bin Yılın Sevgilisi (1954), İki Cisimli Kadın (1955), Kadınlar Tekkesi (1956), 1965), Yerini Karlı Dağdaki Ateş, (1956), Dört Yapraklı Yonca (1957), Sonuncu Kadeh (Seven Fidan (1977), Ekmek Elden Su Gölden (1980)

Ayın On Dördü (1980)Yüzen Bahçe (1981).

Oyunlar

Kanije Müdafaası (1909).